Tuesday, September 6, 2011

Архангай аймгийн долоон гайхамшиг

1. Чулуутын гол

Чулуутын голын урт 415м бөгөөд 10750 хавгай дөрвөлжин талбайгаас усжина. Энэ гол Хангайн нурууны хамгийн өндөр хэсгээс эх авдаг учраас унал их урсгал хурдтай уулын гол юм. Түүний хөндий эхэндээ давчуу, морены бул чулуу элбэгтэй бол доошлох тутам өргөсөж тэлэгдэнэ. Харин Тээлийн голын билчирээс Ацтийн горхийн цутгал хүртэл бараг 100 шахам км урт газар 50-60 м зузаан хүрмэн чулууг зүсэж хавцал дундуур тахирлан хүрхрээ боргио үүсгэн сүртэй урсана. Энэ хэсэгт түүний зүүн гараас Тэрхийн Цагаан нуураас эх авч урсах Суман гол нийлж Чулуут гол мэдэгдэхүйц услаг болох ба гульдиралын өргөн, усны гүн нэмэгэдэнэ. Гульдралын өргөн эхэндээ 20-30м, дунд хэсэгтээ 20-60м адагтаа 70-80м байна. Усны гүн 0,5-2,5 м, урсгалын хурд 1 м/сек орчим болно.